Ο Μεγάλος Δικτάτωρ με το χαρακτηριστικό λεπτεπίλεπτο, τετραγωνισμένο, μικρό μουστάκι και ο πιο… μεγάλος και «αθάνατος», αστείος, γκαφατζής, και ταπεινός περιπατητής με τα υπερμεγέθη παπούτσια, Σαρλό (με το ίδιο μουστάκι πάντα). Και στις δύο περιπτώσεις μιλάμε για το ίδιο πρόσωπο, τον ένα, μοναδικό και αξέχαστο Τσάρλι Τσάπλιν, που έφυγε σαν σήμερα το 1977. Το SR και ο Νίκος Πολιουδάκης αφιερώνουν λίγες γραμμές στον κύριο αυτόν εκφραστή του βωβού κωμικού κινηματογράφου (ή καλύτερα της παντομίμας), ένα κομμάτι της ιστορίας της έβδομης τέχνης, που δυστυχώς τείνει να μείνει άγνωστο στις νέες γενιές…
Πέρα από ηθοποιός, ο Τσάπλιν έδρασε και ως σκηνοθέτης. Επέλεξε να φύγει τα Χριστούγεννα του 1977, ίσως γιατί ήθελε να τον θυμούνται για τις στιγμές γέλιου που χάρισε στο παγκόσμιο κοινό, συνδέοντας την εσχάτη ημέρα του στα επίγεια με μια μεγάλη γιορτή. Είχε κλείσει τα 88 του χρόνια όταν πέθανε, πλήρης ημερών και, ως βαθιά ιδεολόγος, πλήρης ιδεών (δανειζόμενοι τη φράση που είχε επισημάνει στην επικήδεια επιστολή της η κόρη του «δικού» μας, αείμνηστου Μανώλη Ρασούλη για τον πατέρα της).
Ο ηθοποιός, που ενσάρκωσε τον ιστορικό Σαρλό, γεννήθηκε το1889 στο Λονδίνο από γονείς θεατρίνους, εξ ου, ίσως, και το εκ γενετής ταλέντο του. Το προαναφερθέν «ίσως», ωστόσο, μπορεί να παραλειφθεί, αν αναλογιστεί κανείς πως ο Τσάπλιν, όντας σε νηπιακή ηλικία, συνέχισε στο περιβάλλον του θεάτρου ακόμα και όταν οι γονείς του χώρισαν. Όταν ορφάνεψε δε από πατέρα, ο ίδιος άρχισε τις δικές του πρώτες «παραστάσεις» στο δρόμο, επαιτώντας για να ζήσει, ενώ δεν πλησίαζε καν την πρώτη δεκαετία της ζωής του.
Οι θεατρικές καταβολές των γονιών του, πάντως, τον βοήθησαν ήδη από τα οχτώ του να βρει δουλειά σε παιδικό θίασο, ενώ λίγο πριν την ενηλικίωσή του αποτέλεσε μέλος του επιτυχημένου θιάσου του Φρεντ Κάρνο. Με τον εν λόγω θίασο θα ταξιδέψει στην Αμερική, όπου θα αποφασίσει να εγκατασταθεί, αφήνοντας πίσω τη «μαμά» Αγγλία. Προοπτικές, άλλωστε, ανοίγονταν εκεί και δεν έχασε την ευκαιρία.
Αν και η αρχή του στο χώρο του σινεμά -για τους υποψήφιους παραγωγούς- δεν ήταν η καλύτερη (πρώτη του ταινία το «Making a living», 1914), η συνέχεια περιλάμβανε μόνο επιτυχίες και καταξίωση για τον Άγγλο ηθοποιό. Κάπου εκεί, θα γεννηθεί και η φιγούρα, που θα πρωταγωνιστήσει στις επόμενες ταινίες του και που έχει μείνει ανεξίτηλη σε μικρούς και μεγάλους, ακόμα και σε κάποιους, που αγνοούν τι εστί «Τσάρλι Τσάπλιν»: Ο Σαρλό…
Η ταινία του «Τhe kid» (1921) θα θεωρηθεί το πρώτο αριστούργημά του, θα απογειώσει την καριέρα του και θα του αποφέρει πολλά, πολλά χρήματα (θα γίνει ο πιο ακριβοπληρωμένος ηθοποιός του νεόδμητου τότε Χόλυγουντ). Ο κινηματογράφος, με το πέρασμα το χρόνου και καθώς ο 20ος αιώνας βάδιζε περίπου στα μισά του (ή αν θέλετε προς το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο) άλλαζε συνεχώς, ενώ από βωβός απέκτησε… φωνή. Ο δημιουργός Τσάπλιν όμως δε θέλησε να συμβαδίσει, συνεχίζοντας την τεχνική της παντομίμας. Η επιλογή του θα τον δικαιώσει…
Σινεφίλ και μη, «οφείλουν» να έχουν δει το Σαρλό στους… προπολεμικούς και βωβούς «Μοντέρνους Καιρούς» (Montern times, 1936) να περιπλανιέται -τουλάχιστον- μέσα στο κλειστό εμπορικό κέντρο και να προσφέρει απίστευτες στιγμές γέλιου. Μια ταινία, που αποτελεί σίγουρα τη δικαίωση, που προαναφέρθηκε. Για όσους δεν έχουν δει το εξαιρετικό αυτό φιλμ, αλλά και όσους θέλουν να το θυμηθούν μέσα από το παρόν αφιέρωμα, μπορούν να το δουν (ας είναι καλά η ελεύθερη διακίνηση και προβολή κάποιων βίντεο στο διαδίκτυο) εδώ:
https://www.youtube.com/watch?v=jJTVtXK92Fc
Ο Τσάπλιν λατρεύτηκε από το κοινό (και από τις γυναίκες, με τέσσερις γάμους στο ενεργητικό του), ενώ μισήθηκε και πολεμήθηκε από «εκείνους», που τον κατέκριναν για τα πολιτικά του πιστεύω. Το τελευταίο, δε, ήταν κάτι που τον οδήγησε το 1952 να αυτοεξοριστεί στην Ελβετία, όπου έμεινε μέχρι τα τελευταία του. Όσο για βραβείο Όσκαρ; Δεν πήρε ποτέ, με την ιθύνουσα Ακαδημία Κινηματογράφου να τον τιμά απλώς το 1927 για την ταινία του «Το τσίρκο», καθώς και το 1972 για «την ανυπολόγιστη συμβολή του στην εξέλιξη του κινηματογράφου ως της μεγαλύτερης μορφής τέχνης του 20ου αιώνα».
Προς τιμήν του Τσάπλιν και αντί επιλόγου, θα κλείσουμε με ένα απόσπασμα από την πρώτη ομιλούσα ταινία του, «The Great Dictator», που έγραψε και σκηνοθέτησε ο ίδιος (Ο Μεγάλος Δικτάτωρ, 1940). Πολύ εύστοχα -έχω δει- το εν λόγω απόσπασμα να τιτλοφορείται στο διαδίκτυο ως «Η ωραιότερη ομιλία που έγινε ποτέ» και σίγουρα θα συμφωνήσετε. Απολαύστε, λοιπόν, αν δεν το έχετε κάνει ήδη, τον «αλά Χίτλερ» καμουφλαρισμένο Τσάρλι Τσάπλιν να λέει τα… αυτονόητα, που κατάντησαν ζητούμενα σε έναν κόσμο… απόκοσμο:
Χρόνια πολλά -και καλά μυαλά- σε όλους…
