Με αφορμή τον 70ο αγώνα ECO Rally Acropolis 2023 , που θα διεξαχθεί 8-11 Σεπτεμβρίου, το SportRevolution και ο Κωνσταντίνος Μανδρέκας κάνουν ένα αφιέρωμα-ρετρό στην ιστορία του θεσμού.
Είναι αναμφισβήτητα το ράλι των Θεών. Ο κορυφαίος και μοναδικός διεθνής αγώνας μηχανοκίνητου αθλητισμού με παγκόσμια αναγνώριση. Ο ιστορικότερος αγώνας στο καλεντάρι του WRC, μαζί με αυτόν της Βρετανίας, του Μόντε Κάρλο, του Σαφάρι, της Φινλανδίας, της Σουηδίας και της Κορσικής. Ο λόγος για το Ράλι Ακρόπολις. Το οποίο συμπληρώνει 70 χρόνια ζωής. 70 χρόνια που διεξήχθη για πρώτη φορά και συγκεκριμένα το 1953.
Έτσι ξεκίνησαν όλα
Οι αγώνες αυτοκινήτου στην Ελλάδα που είχαν ξεκινήσει δειλά-δειλά στα μέσα της δεκαετίας του 1920 με πρωτοβουλία της Ελληνικής Λέσχης Περιηγήσεων και Αυτοκινήτου (ΕΛΠΑ, μέλος της FIA από το 1928) διακόπηκαν, όπως ήταν φυσικό, τη δεκαετία του 1940, κατά τη διάρκεια του Β παγκοσμίου πολέμου και του επακολουθήσαντος Εμφυλίου Πολέμου στην Ελλάδα.
Ο πρώτος αγώνας μηχανοκίνητου αθλητισμού στην χώρα μας διεξήχθη το 1926, αθλοθετημένος από την εφημερίδα «Bραδυνή», με τα αυτοκίνητα να χρονομετρούνται στην ευθεία της Λεωφόρου Συγγρού σε μήκος ενός χιλιομέτρου. Tις επόμενες ημέρες διοργανώθηκαν άλλες τρεις αναμετρήσεις μεταξύ αυτοκινήτων (γύρος Πελοποννήσου, Aθήνα-Iτέα, Mαραθώνας-Aθήνα για τις κυρίες), και τα μηνύματα ήταν ελπιδοφόρα για το μέλλον.
Ωστόσο λόγω των οικονομικών προβλημάτων εκείνης της εποχής ως τον Iούλιο του 1932, όπου διεξήχθη για δύο σερί χρονιές η ανάβαση της Πάρνηθας, (1932-1933) δεν διεξήχθησαν άλλοι αγώνες.
Οι Αντώνης Σταθάτος, Παναγής Γιαννουλάτος, Απόστολος Νικολαΐδης και η Λουκία Πάππου ήταν από τους επιφανείς ανθρώπους που αγωνίστηκαν σε αγώνες ράλι πέραν των Ελληνικών συνόρων όπως το Βαλκανικό και το Μόντε Κάρλο.
Ο αγώνας των Μονεγάσκων, ο αρχαιότερος του είδους, χρησιμοποιούσε την Αθήνα πολλές φορές ως την αφετηρία του αγώνα. Έτσι μέσα από αυτή την ατμόσφαιρα που επικρατούσε στα πέριξ της Ακρόπολης αλλά και την αίγλη του αγώνα, κατά την διάρκεια της δεκαετίας του 30 ήταν το εφαλτήριο το ψυχολογικό ώστε να γεννηθεί η ιδέα και να υλοποιηθεί ο αγώνας του Ακρόπολις , έτσι όπως τον γνωρίζουμε σήμερα.
Κατά την διάρκεια της δεκαετίας του 40 όπου είχε κορυφωθεί η κατοχή και ο πόλεμος, τα γραφεία της ΕΛΠΑ κάηκαν, και οι οικονομικές συνθήκες όπως ήταν λογικό έκαναν το μέλλον του αυτοκινήτου και των αγώνων στην Ελλάδα δυσοίωνο.
Το φθινόπωρο του 1951, δεκαεπτά χρόνια ύστερα από την τελευταία ανάβαση της Πάρνηθας, μια ομάδα φίλων του αυτοκινήτου απευθύνθηκε στην ΕΛΠΑ με σκοπό να ζητήσει τη βοήθειά της για την τέλεση ενός αγώνα.
Πρωτεργάτες ήταν οι Στ. Μουρτζόπουλος, ο Ν. Παπαμιχαήλ, ο Αλ. Δαρδούφας, ο Ζ. Χατζηφωτίου, ο Π. Ησαΐας, ο Ν. Χρυσικόπουλος, ο Κ. Σπηλιωτάκης και ο Ν. Φιλίνης.
Υπήρχε ένας ενθουσιασμός από τα μέλη της ΕΛΠΑ όμως παρά τις δυσκολίες και την έλλειψη χρόνου με την βοήθεια των στελεχών της εταιρείας πετρελαιοειδών Shell, η προσπάθεια απέκτησε σάρκα και οστά.
Έτσι λοιπόν στις 30 Νοεμβρίου 1951 είχαμε τον πρώτο μεταπολεμικό αγώνα αυτοκινήτου το ελληνικό Ράλι όπως ονομάστηκε, ο οποίος άφησε θετικά σχόλια.
Και έτσι στις 29 Ιανουαρίου του 1952 ο αντιπρόεδρος της ΕΛΠΑ και επικεφαλής της Μόνιμης Επιτροπής Αγώνων, Απόστολος Νικολαΐδης, πρότεινε στη Λέσχη να αναλάβει τη διεξαγωγή ενός αγώνα υπό την αιγίδα της και έτσι σχηματίστηκε το Ράλι ΕΛΠΑ έχοντας τρομερή απήχηση στον κόσμο και στέφθηκε με μεγάλη επιτυχία.
Στην συνεδρία της 19ης Νοεμβρίου του 1952, η πρόταση του Απόστολου Νικολαίδη του ράλι από ΕΛΠΑ σε Ακρόπολις, στέφθηκε με επιτυχία και έτσι λοιπόν στις 29 Μαίου 1953, ανήμερα της επετείου της Άλωσης της Κωνσταντινουπόλεως είχαμε τον πρώτο αγώνα του Ράλι Ακρόπολις με αφετηρία την Ακρόπολη με την συμμετοχή 26 αυτοκινήτων.
Η εξέλιξή του και ο προβιβασμός του σε Ευρωπαικό και παγκόσμιο πρωτάθλημα
Στην συνέχεια το 1956 ο εθνικός μας αγώνας εντάχθηκε για πρώτη φορά στο πρόγραμμα του Ευρωπαϊκού Πρωταθλήματος Ράλι με την Longines τότε που ήταν χορηγός χρονομέτρησης να μένει ικανοποιημένη από την διεξαγωγή του.
Το ράλι Ακρόπολις ήταν ένας από τους πρώτους αγώνες, στον οποίο στα αυτοκίνητα υπήρχαν οι πρώτοι κλωβοί ασφαλείας και οι πρώτες ζώνες ασφαλείας για τον οδηγό και τον συνοδηγό του, ελέω και της έλλειψης μέτρων ασφαλείας που υπήρχαν στους αγώνες και από την δεκαετία του 1960 απέκτησε την φήμη του πιο σκληρού αγώνα στον κόσμο εξαιτίας των δύσκολων και σφιχτών ειδικών διαδρομών του.
To 1973 εντάχθηκε και στο πρόγραμμα του παγκοσμίου πρωταθλήματος με το που ξεκίνησε ο θεσμός κερδίζοντας περαιτέρω αίγλη προσελκύοντας μέχρι και σήμερα τα κορυφαία ονόματα από τον Ελληνικό και φυσικό τον παγκόσμιο χώρο της αυτοκίνησης και της οδήγησης.
Αξίζει να τονίσουμε πως κατά την διάρκεια του 70 οι αγώνες ράλλυ άλλαξαν και πάλι με αποτέλεσμα τα σιρκουί οι αναβάσεις και γενικότερα όλα τα υποστηρικτικά events να αφαιρεθούν με στόχο την αύξηση της αγωνιστικής πλοκής και του ανταγωνισμού.
Έτσι το ακρόπολις έχασε τις την ανάβαση της Πορταριάς και της Πάρνηθας κατά την διάρκεια του 60, ενώ ο τελευταίος αγώνας διάρκειας λίγων γύρων στο στρατιωτικό αεροδρόμιο του Τατοΐου διεξήχθη το 1976.
Για να γίνει χαρακτηριστική η δυσκολία του Ράλι Ακρόπολις, ένα από τα κορυφαία αμάξια όλων των εποχών στο παγκόσμιο πρωτάθλημα η Lancia Stratos μπορεί να πήρε τρία παγκόσμια πρωταθλήματα όμως ποτέ δεν κέρδισε το εθνικό μας αγώνα. Το ίδιο και ο τετράκις παγκόσμιος πρωταθλητής Τόμι Μάκινεν.
Το Ακρόπολις ήταν ένας από τους διακεκριμένους αγώνες το 1956 με 1972, ενώ από το 1973 μέχρι το 2009 έδινε πάντα το παρόν με εξαίρεση το 1995 όπου προσμετρούσε μόνο στην κατηγορία των δίλιτρων FIA 2-litre rally με νικητή τότε και τελευταίο Έλληνα οδηγό τον Άρη Βωβό, αλλά και το 2010, ενώ από το 2011 μέχρι το 2013 διεξήχθη κανονικά.
Το 1974 δεν διεξήχθη εξαιτίας της διεθνούς ενεργειακής κρίσης.
Από το 2014 μέχρι και το 2018 εξαιτίας της οικονομικής κρίσης και τα οικονομικά προβλήματα που αντιμετώπιζε η ΕΛΠΑ, υποβιβάστηκε και πάλι στο Ευρωπαικό πρωτάθλημα, ενώ το 2019 και το 2020 έφαγε σκόνη και από τα δύο πρωταθλήματα.
Το αξιοσημείωτο του αγώνα ήταν το 2005 με την υπερειδική στο ΟΑΚΑ να συγκεντρώνει 60.000 κόσμο και να ανακηρύσσεται ως ο κορυφαίος αγώνας της χρονιάς για το παγκόσμιο πρωτάθλημα Ράλι αφήνοντας όλους τους ανθρώπους παγκοσμίως κατάπληκτους.
Το πολυπόθητο comeback
Το 2021 μετά από μια επιτροπή που συντονίστηκε από τον τότε υπουργό αθλητισμού Λευτέρη Αυγενάκη ο εθνικός μας αγώνας κατάφερε και πάλι να μπει στο παγκόσμιο προσκήνιο και να υπογράψει συμβόλαιο με τον Promoter του παγκοσμίου πρωταθλήματος έως το 2025.
Οι πρωταγωνιστές
Πολλοί οδηγοί και προσωπικότητες έχουν σημαδέψει τον εθνικό μας αγώνα όπως οι Μουτόν, Μακρέι, Μάκινεν, Κάνκουνεν, Άλεν, Μπερνς, Βωβός, Στεφανής, Μοσχούς, Ιαβέρης, Στρατισίνο, Βάτανεν, Τοιβόνεν, Βάλντεγκαρντ, Ρέρλ, Μίκολα, Σάλονεν, Σάινθ, Λεμπ, Οζιέ.
Και στα αυτοκίνητα: Audi Quattro, Toyota Corolla, Lancia Stratos, Mitsubishi Lancer, Subaru Impreza, Ford Escort, Ford Focus, Νissan 240 RS, Lancia Delta Integrale.
Πολυνίκης οδηγός του θεσμού είναι ο αδικοχαμένος Κόλιν Μακρέι με 5 νίκες, δύο με Subaru και τρεις με Ford, ενώ η Αμερικανική εταιρεία μετράει 17 Νίκες αφήνοντας πίσω την Lancia με 7.
Όσον αφορά τους Έλληνες νικητές του αγώνα είναι τέσσερις. 1953 Νίκος Παπαμιχαήλ, 1954 Πέτρος Παπαδόπουλος, 1955 Τζώνης Πεσματζόγλου,1995 Άρης Βωβός.
Στις ειδικές διαδρομές κυρίαρχες είναι οι Ταρζάν, Καρούτες, Βωξίτες, Ελευθεροχώρι, Λουτράκι, Παύλιανη, Στρώμη, Οινοχώρι.
Hall of fame
Στην ψηφοφορία για τους κορυφαίους ιστορικά στον αγώνα στους ξένους οδηγούς πρώτος αναδείχτηκε ο Μακρέι, στους Έλληνες ο Ιαβέρης, στην κατηγορία των συνοδηγών ο Κώστας Στεφανής και στα αυτοκίνητα κορυφαίο βγήκε η Lancia Delta και στις ειδικές η περίφημη Ταρζάν.
Ο φετινός αγώνας
Το EKO Rally Acropolis 2023 αποτελείται από 15 ειδικές διαδρομές με τα αγωνιστικά χιλιόμετρα να ανέρχονται σε 307,69 km, ενώ η συνολική απόσταση που θα χρειαστεί να καλύψουν τα πληρώματα αγγίζει τα 1.235,13 km.
Ο αγώνας θα ξεκινήσει με την υπερειδική διαδρομή που θα διεξαχθεί στην Πλατεία Νερού, ενώ στην συνέχεια τα πληρώματα θα μεταβούν στο Λουτράκι όπου θα είναι και η εναρκετήρια ειδική διαδρομή και η πρώτη μέρα του αγώνα θα περιλαμβάνει και τις ειδικές Πίσσια και στην συνέχεια θα ανηφορίσουν προς την Στερεά Ελλάδα για να καταλήξουν στο Σέρβις Πάρκ της Λαμίας.
Τα περισσότερα αγωνιστικά χιλιόμετρα θα γραφτούν το Σάββατο, με τις τρεις επαναλαμβανόμενες ειδικές Παύλιανη, Καρούτες και Ελευθεροχώρι με τις ειδικές να ξεπερνούν τα 500 χλμ, ενώ η τελευταία μέρα του αγώνα περιλαμβάνει τις ειδικές Ταρζάν και Γραμμένη εκεί όπου θα διεξαχθεί η Power stage.
72 πληρώματα από 31 χώρες θα πάρουν μέρος, 10 υβριδικά αυτοκίνητα κατηγορίας Rally1 (WRC), 30 συμμετοχές στο WRC2, ενώ και στην κατηγορία Junior θα κριθεί ο τίτλος για το Πρωτάθλημα Νέων, καθώς θα είναι ο 7ος και ο τελευταίος αγώνας.
Επίσης αξίζει να αναφέρουμε πως θα γίνει η προβολή σειράς ντοκιμαντέρ για το Ράλι των Θεών τον Νοέμβριο.
Κλείνοντας ως επιμύθιο οι παλαιοί και οι νεότεροι που εποιθυμούν να ζήσουν από κοντά έναν ακόμα αγώνα πέραν της ασφάλειας στις ειδικές διαδρομές, καλό θα ήταν να δουν ξανά μέσω youtube κορυφαίες στιγμές του στο παρελθόν, όπως τις εκπομπές από την θέση του Οδηγού με τον Αείμνηστο Άρη Σταθάκη, τροχοί και δρόμοι στο μέγκα, αλλά και τις μαραθώνιες μεταδόσεις από την ΕΡΤ κυρίως την δεκαετία 70 και 80. Και φυσικά την υπερειδική του 2005 αλλά και τις σειρές ντοκιμαντέρ του Νίκου Γραμματικόπουλου.
Εποχές που το Ακρόπολις ήταν πραγματικό Ακρόπολις και βρισκόταν στα φόρτε του.
Μέχρι τις 8-11 Σεπτεμβρίου που θα διεξαχθεί η 70η έκδοση του Θρυλικού μας αγώνα, εύχομαι σε όλους τους εμπλεκόμενους καλή επιτυχία, στους θεατές καλή απόλαυση και να σηκώσουμε για άλλη μια φορά την Ελλάδα ψηλά αγωνιστικά.
Επιμέλεια: Κωνσταντίνος Μανδρέκας