Ένα από τα θεαματικότερα ομαδικά αθλήματα στους Ολυμπιακούς Αγώνες είναι το μπάσκετ, αφού αρκετοί «θρύλοι» του αθλήματος έχουν εκπροσωπήσει τις χώρες τους. Το Sportotal.gr κάνει μία ιστορική αναδρομή στους τελικούς όλων των προηγούεμενων διοργανώσεων
Ονόματα όπως ο Μάικλ Τζόρνταν, ο Μπέλοφ, ο Πέτροβιτς, η ομάδα της Σοβιετικής Ένωσης, αλλά και εκείνη της Γιουγκοσλαβίας, έχουν συναρπάσει τα πλήθη στους Ολυμπιακούς Αγώνες. Ξεχωριστή επίσης θεωρείται και η πρώτη σε μετάλλια ομάδα των ΗΠΑ, με πιο χαρακτηριστική την ομάδα του 1992 την επονομαζόμενη «ντριμ τιμ».
Γράφει ο Γιάννης Τσεντούρος
Το μπάσκετ εντάχθηκε στα ολυμπιακά αθλήματα της ανδρικής κατηγορίας στους Αγώνες του Βερολίνου (1936) και από τότε βρίσκεται μόνιμα στο πρόγραμμα των Θερινών Ολυμπιακών Αγώνων. Νωρίτερα είχε παρουσιαστεί δύο φορές ως άθλημα επίδειξης, το 1904 και το 1924.
Κυρίαρχος του θεσμού στους άνδρες είναι οι Ηνωμένες Πολιτείες με 14 χρυσά μετάλλια σε 18 διοργανώσεις – η ομάδα ολοκλήρωσε τα επτά πρώτα τουρνουά αήττητη, μολονότι απαρτιζόταν αποκλειστικά από παίκτες του κολλεγιακού και του ερασιτεχνικού πρωταθλήματος.
Η μόνη δύναμη που απείλησε επί μακρόν τη μονοκρατορία των ΗΠΑ, ήταν η Σοβιετική Ένωση, δεν το κατάφερε όμως παρά σε δύο διοργανώσεις. Χρυσά μετάλλια έχουν κατακτήσει επίσης η Γιουγκοσλαβία και η Αργεντινή.
1936 ΓΕΡΜΑΝΙΑ (ΤΕΛΙΚΟΣ Η.Π.Α –ΚΑΝΑΔΑΣ 19-8)
Το τουρνουά καλαθοσφαίρισης έλαβε χώρα μεταξύ 7-14 Αυγούστου 1936 στο Βερολίνο, πρωτεύουσα του Γ’ Ράιχ. Ήταν η πρώτη φορά, μετά από δύο τουρνουά επίδειξης (1904 και 1932), που το άθλημα εντασσόταν στο επίσημο ολυμπιακό πρόγραμμα (και μόνο στην κατηγορία ανδρών).
Η διοργάνωση περιελάμβανε μόνο αγώνες νοκ-άουτ, οι νικητές των οποίων περνούσαν στον επόμενο γύρο, καθώς και ρεπεσάζ (αγώνες δεύτερης ευκαιρίας για τους ηττημένους) στο ξεκίνημα. Σημειωτέον ότι οι αναμετρήσεις διεξάγονταν σε ανοικτά γήπεδα τέννις και αρκετές – μεταξύ των οποίων κι ο τελικός – υπό βροχή! Νικήτριες αναδείχθηκαν τελικά οι ΗΠΑ, με δεύτερο τον Καναδά και τρίτο το Μεξικό.
1948 ΛΟΝΔΙΝΟ (Η.Π.Α – ΓΑΛΛΙΑ 65-21)
Η πρώτη Ολυμπιάδα μετά το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, έλαβε χώρα τον Αύγουστο του 1948 στο Λονδίνο με τη συμμετοχή 23 εθνικών ομάδων ανδρών. Ήταν η δεύτερη φορά που το άθλημα συμπεριλαμβανόταν στο επίσημο ολυμπιακό πρόγραμμα και η πρώτη που οι αγώνες δόθηκαν σε κλειστό γυμναστήριο.
Η διοργάνωση χωριζόταν σε δύο κύριες φάσεις, ένα μοντέλο που με τροποποιήσεις ακολουθείται μέχρι σήμερα: Αρχικά χωρισμός με κλήρωση σε ομίλους, εν συνεχεία πρόκριση των καλύτερων σε μια σειρά προκαθορισμένων διασταυρώσεων, η οποία με διαδοχικούς αγώνες νοκ-άουτ οδηγούσε στα μετάλλια. Κατά παρόμοιο τρόπο, οι αποκλεισμένοι κάθε φάσης οδηγήθηκαν σε αγώνες κατάταξης, οι οποίοι όρισαν τις θέσεις από την 5η και κάτω.
Νικήτριες αναδείχθηκαν οι ΗΠΑ (2ο χρυσό), με δεύτερη τη Γαλλία και τρίτη τη Βραζιλία (πρώτα ολυμπιακά μετάλλια για Ευρώπη και Νότια Αμερική αντίστοιχα).
1952 ΦΙΝΛΑΝΔΙΑ (ΤΕΛΙΚΟΣ Η.Π.Α – ΣΟΒΙΕΤΙΚΗ ΕΝΩΣΗ 36-25)
Το τουρνουά έλαβε χώρα μεταξύ 13 Ιουλίου – 2 Αυγούστου 1952 στο Ελσίνκι, πρωτεύουσα της Φινλανδίας, με τη συμμετοχή 23 εθνικών ομάδων ανδρών. Ήταν η τρίτη φορά που το άθλημα συμπεριλαμβανόταν στο επίσημο πρόγραμμα των Ολυμπιακών Αγώνων και η πρώτη που χρησιμοποιήθηκαν δύο διαφορετικά κλειστά γυμναστήρια: στο ξεκίνημα το Tennispalatsi, από τα προημιτελικά και ύστερα το Messuhalli.
Από τα αξιοσημείωτα της διοργάνωσης, ξεχωρίζει η τρίτη συνεχόμενη επικράτηση των Ηνωμένων Πολιτειών και η πρώτη εμφάνιση της Σοβιετικής Ένωσης (αργυρό μετάλλιο). Τρίτη τερμάτισε η Ουρουγουάη (πρώτο μετάλλιο στο τουρνουά). Μνεία πρέπει να γίνει επίσης στο ασυνήθιστο σύστημα διεξαγωγής, το οποίο προέβλεπε αυτόματη πρόκριση στη Φάση των 16 για δέκα ομάδες.
https://www.youtube.com/watch?v=yWnuSpt2RDc
1956 ΑΥΣΤΡΑΛΙΑ (ΤΕΛΙΚΟΣ Η.Π.Α-ΣΟΒΙΕΤΙΚΗ ΕΝΩΣΗ 89-55)
Το τουρνουά διεξήχθη 22 Νοεμβρίου έως 1 Δεκεμβρίου 1956 στη Μελβούρνη της Αυστραλίας, με τη συμμετοχή 15 εθνικών ομάδων ανδρών.
Η διοργάνωση χαρακτηρίστηκε από την απροθυμία αρκετών ευρωπαϊκών χωρών να συμμετάσχουν, λόγω της μεγάλης απόστασης, αλλά και του γεγονότος ότι διεξήχθη φθινόπωρο προς χειμώνα για το βόρειο ημισφαίριο. Έτσι, από τις δεκαπέντε ομάδες, οι έξι ήταν από χώρες της Ασίας σχετικά κοντινές στην Αυστραλία, πέντε από την Αμερική, μόλις τρεις από την Ευρώπη και μία από την Ωκεανία. Στις θέσεις των μεταλλίων, επαναλήφθηκε η εικόνα του 1952: Πρώτες οι Ηνωμένες Πολιτείες, δεύτερη η Σοβιετική Ένωση, τρίτη η Ουρουγουάη.
1960 ΙΤΑΛΙΑ (Η.Π.Α)
Μεταξύ 26 Αυγούστου και 10 Σεπτεμβρίου 1960 στη Ρώμη, διεξήχθη το τουρνουά με τη συμμετοχή 16 εθνικών ομάδων ανδρών.
Η διοργάνωση του 1960 είναι η μοναδική στη μέχρι σήμερα ολυμπιακή ιστορία που διεξήχθη αποκλειστικά με το σύστημα των ομίλων, χωρίς δηλαδή ούτε έναν νοκ-άουτ αγώνα.
Για την ακρίβεια, ο «άτυπος τελικός» ανάμεσα σε ΗΠΑ και ΕΣΣΔ παίχτηκε στην οκτάδα με νικήτρια την πρώτη – μεταφέροντας αυτή τη νίκη στον όμιλο των μεταλλίων, σύμφωνα με το τότε σύστημα, οι ΗΠΑ τερμάτισαν πρώτες (5ο συνεχόμενο χρυσό) με ένα βαθμό διαφοράς από τους Σοβιετικούς (3ο συνεχόμενο αργυρό). Τρίτη τερμάτισε η Βραζιλία.
1964 ΙΑΠΩΝΙΑ (ΤΕΛΙΚΟΣ ΗΠΑ-ΣΟΒΙΕΤΙΚΗ ΕΝΩΣΗ 79-53)
Το τουρνουά καλαθοσφαίρισης της 18ης Ολυμπιάδας έλαβε χώρα στο Εθνικό Γυμναστήριο Γιογιόγκι του Τόκυο μεταξύ 11-23 Οκτωβρίου 1964.
Μετά την αποτυχία του συστήματος διεξαγωγής που είχε εφαρμόσει στους Αγώνες του 1960, με το οποίο ο τίτλος ουσιαστικά είχε κριθεί απ’ τη Φάση των 8, η FIBA επέλεξε αυτή τη φορά μια απλούστερη μορφή – αρχικά χωρισμός σε δύο ομίλους, κατόπιν χιαστί νοκ-άουτ για όλες τις θέσεις. Στο βάθρο, πάντως, επαναλήφθηκε η εικόνα της Ρώμης: Πρώτες οι ΗΠΑ (6ο συνεχόμενο χρυσό), δεύτερη η Σοβιετική Ένωση, τρίτη η Βραζιλία.
1968 ΜΕΞΙΚΟ ΤΕΛΙΚΟΣ (ΗΠΑ-ΓΙΟΥΓΚΟΣΛΑΒΙΑ 65-50)
Οι ολυμπιακοί Αγώνες έλαβαν χώρα στην Πόλη του Μεξικού μεταξύ 13-25 Οκτωβρίου 1968.
Από στατιστική άποψη, το τουρνουά του ’68 ξεχωρίζει για τη διεύρυνση του αήττητου σερί των ΗΠΑ στη διοργάνωση (54 αγώνες στο παρκέ, 55 εάν συνυπολογιστεί μία νίκη χωρίς αγώνα το 1936), καθώς και για δύο πρωτιές: το ντεμπούτο της Αφρικής (σε κάποιες παλαιές εμφανίσεις της, η Εθνική Αιγύπτου συμμετείχε ως μέλος της ευρωπαϊκής μπασκετικής ζώνης) και την πρώτη άνοδο δύο ευρωπαϊκών ομάδων στο βάθρο, εις βάρος της Λατινικής Αμερικής που επίσης για πρώτη φορά έμεινε εκτός μεταλλίων.
1972 ΓΕΡΜΑΝΙΑ (ΤΕΛΙΚΟΣ ΗΠΑ-ΣΟΒΙΕΤΙΚΗ ΕΝΩΣΗ 50-51)
Η 20η Ολυμπιάδα έλαβε χώρα μεταξύ 27 Αυγούστου και 9 Σεπτεμβρίου 1972 στο Μόναχο.
Η διοργάνωση έχει χαραχτεί στην ιστορία του μπάσκετ για την πρώτη ολυμπιακή ήττα των Ηνωμένων Πολιτειών και μάλιστα στον τελικό από τη Σοβιετική Ένωση, με ένα καλάθι στη λήξη του χρόνου – ο συγκεκριμένος αγώνας αποτελεί διαχρονικά θέμα έντονων συζητήσεων μεταξύ των φίλων του αθλήματος, λόγω του «αυτοσχεδιασμού» των διαιτητών στην τελευταία κρίσιμη φάση.
Εκεί έλαμψε το αστέρι του Σεργκέι Μπέλοφ, ο οποίος σημείωσε 20 πόντους και τερμάτισε την «αυτοκρατορία» των Αμερικανών, που τον έχασαν στην τελευταία φάση του τελικού.
https://www.youtube.com/watch?v=1NffsMw9PHg