«Έφυγε» σαν σήμερα πριν 66 χρόνια, σε ηλικία μόλις 47 ετών. Ένα χρόνο πριν (το 1949) είχε κυκλοφορήσει το κορυφαίο του ίσως μυθιστόρημα «1984», με τον αλησμόνητο υπότιτλο «Ο Μεγάλος Αδελφός», μια φράση που αναμφισβήτητα -βλακωδώς- μας εντυπώθηκε περισσότερο από τα χαζο-ριάλιτι, που έφτασαν και στη χώρα μας στις αρχές του τωρινού αιώνα. Αποχώρησε από τα εγκόσμια πολύ νέος, αλλά πολύ σοφός, με την πνευματική παρακαταθήκη του να μοιάζει τόσο προφητική και σύγχρονη. Ο λόγος για τον «τεράστιο» Βρετανό συγγραφέα, Τζωρτζ Όργουελ.

Μοναδικό «έγκλημα» του διάσημου λογοτέχνη ίσως ήταν το ότι… σκεφτόταν πολύ, κάτι που μας χάρισε απλόχερα μέσα από τα βιβλία του και που προσπάθησε να μας το εμφυσήσει ειδικά μέσα από το τρομακτικά «σημερινό» 1984. Η «Φάρμα των Ζώων» δε -το πλέον δημοφιλές έργο του, μαζί με το προαναφερόμενο- μπορεί κάλλιστα να συγκριθεί και να ταυτιστεί με όσα συμβαίνουν και συζητιούνται περί εξουσίας στον πολιτικό χώρο, τις μέρες που διανύουμε. Αλλά και όπου δοθεί εξουσία σε… επίδοξους σωτήρες.

Αυτή όμως είναι και η δικαίωση για ένα συγγραφέα σε τελική ανάλυση: Το ότι βλέπει μπροστά και το ότι δυστυχώς επιβεβαιώνεται κυρίως για τα λεγόμενα «άσχημα». Το ότι, τουλάχιστον, προσπάθησε να δώσει τα φώτα του στο αναγνωστικό κοινό, που αποτελείται από φύσει κοινωνικοπολιτικά όντα, και το ότι προσπαθεί να του ανοίξει δρόμους και να το αφυπνίσει. Από που προήλθε η «σοφία» του Όργουελ όμως (κατά κόσμον Έρικ Άρθουρ Μπλαιρ); Σίγουρα μέσα από την μεστή εμπειρία του από τον κόσμο, στην κατά τ’ άλλα σχετικά σύντομη ζωή του.

kentrikh

Αρχικά, ο βρετανός συγγραφέας γεννήθηκε το 1903 σε ινδικό έδαφος, στο Μοτιάρι, όταν η ασιατική χώρα βρισκόταν υπό βρετανική κατοχή. Ήταν γιος ενός κατώτερου διοικητικού υπαλλήλου στην Ινδική Δημόσια Υπηρεσία και το Τμήμα Οπίου. Το 1904 η μητέρα του τον πήρε στην Αγγλία, με τον πατέρα του να συνεχίζει να εργάζεται στην Ινδία και στην ουσία να χάνει την ανατροφή των πρώτων χρόνων του παιδιού του. Σημαντικό να αναφερθεί είναι ότι ο μικρός Έρικ, όπως μαρτυρούν σελίδες του ημερολογίου της μητέρας του, ανατράφηκε σε ένα περιβάλλον με «έντονη καλλιτεχνική δραστηριότητα και καλλιτεχνικές ανησυχίες».

Σημαντικό σημείο, επίσης, στην ανήλικη ακόμη ζωή του θα αποτελέσει η συναναστροφή του με την Υακίνθη των Μπάντικομ, μια οικογένεια από το Σίπλεϊκ, περιοχή όπου μετακόμισε ο ίδιος με τη δική του οικογένεια κατά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Μαζί θα ονειρευτούν να γίνουν συγγραφείς. Τα πρώτα του λογοτεχνικά βήματα θα περιλαμβάνουν ποίηση, ενώ το κομμάτι του ακριβού -και «μισητού» για τον ίδιο- σχολείου θα αναλάβει εν αγνοία του κατά το ήμισυ των διδάκτρων ο αδερφός της μητέρας του.

Ο -αργότερα αποκαλούμενος- Όργουελ στην εφηβεία θα βρεθεί με υποτροφία στο Κολλέγιο του Ήτον, από όπου θα φύγει λίγο πριν συμπληρώσει τα 19 του χρόνια. Η συμπάθειά του για την Ανατολή, στη συνέχεια, θα τον φέρει να δουλέψει στην Ινδική Αστυνομία, μετά από επιτυχία του σε εισαγωγικές εξετάσεις. Οι επαγγελματικές καταβολές του πατέρα του, επίσης, είχαν παίξει το ρόλο τους.

Η στάση ευθύνης του θα του παρέχει γρήγορα προαγωγές, ενώ ο ίδιος θα φροντίζει συνεχώς για την πνευματική του καλλιέργεια, «ξεφυλλίζοντας βιβλία» σε κάθε ευκαιρία! Αργότερα, μια σοβαρή ασθένεια θα τον αναγκάσει να πάρει άδεια από την υπηρεσία. Αυτή η περιπέτεια υγείας και ο χρόνος εκτός… ρουτίνας θα του επιτρέψουν να  αναθεωρήσει τη ζωή του (1927), στοχεύοντας επιτέλους μόνο στο παιδικό του όνειρο: Να γίνει συγγραφέας!

Οι εμπειρίες του από τη δουλειά και την παραμονή του στα ασιατικά εδάφη θα του δώσουν το έναυσμα να γράψει μυθιστορήματα (ενδεικτικά είναι το «Μέρες της Μπούρμα» και το «Πυροβολώντας έναν ελέφαντα»), αλλά η απόφασή του να εγκαταλείψει την υπηρεσία θα έχει ως συνέπεια τη μετέπειτα ζωή μες στην ένδεια, στο Λονδίνο και το Παρίσι. Εκεί, όπου θα αλλάξει διάφορα επαγγέλματα, θα συναναστραφεί με περιθωριακούς τύπους και θα ωριμάσει, τελικά, πολιτικά…

Η δεκαετία του ’30 θα υπάρξει πολύ παραγωγική συγγραφικά για τον ίδιο, ενώ από τις πιο σημαντικές στιγμές της ζωής του θα αποτελέσει η συμμετοχή του στον Ισπανικό Εμφύλιο. Η συγκεκριμένη του εμπειρία, θα γιγαντώσει τη δεδηλωμένη του αντισταλινική -αλλά σοσιαλιστική- θέση, ενώ θα τον οδηγήσει να γράψει το «Πεθαίνοντας στην Καταλωνία» (1938). Η φράση του δε, «Αριστερός: ένας λάτρης της εξουσίας, χωρίς εξουσία», όσον αφορά την πολιτική του πεποίθηση, είναι ενδεικτική.

rhto

Κατά το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο δε, o Τζωρτζ Όργουελ θα εργαστεί και ως δημοσιογράφος, αφού θα αναλάβει ως διευθυντής της Ινδικής Υπηρεσίας -πολύ λογικό- του BBC, αλλά και αργότερα ως λογοτεχνικός συντάκτης στην Tribune.

Γνωστή, άλλωστε, είναι και η ευστοχότατη ρήση του περί δημοσιογραφίας, που βάζει σε όλο μας το σινάφι τα… γυαλιά: «Δημοσιογραφία είναι να δημοσιεύεις κάτι που κάποιος δε θέλει να το δημοσιεύσεις. Όλα τα άλλα είναι δημόσιες σχέσεις»…

 

Ήταν ο αναρχικός και μαχόμενος την όποια απολυταρχία, Όργουελ, που είδε, διάβασε, έζησε, συμπέρανε και… προφήτεψε με χαρακτηριστική «ευστοχία». Προσωπικά, τον έχω γνωρίσει μέσα από τα πρώτα δύο μυθιστορήματα που αναφέρονται στην αρχή αυτών των γραμμών, δύο έργα που πραγματικά όποιοι βιβλιο-τρώνε, αλλά και όποιοι σπάνια παίρνουν στα χέρια τους ένα βιβλίο, πρέπει να διαβάσουν. Γιατί τα «εγκλήματα σκέψης», που περιγράφονται στο ανυπέρβλητο «1984» είναι τα μόνα που κάνουν καλό, ανοίγουν ορίζοντες και μπορούν να δώσουν  λύσεις. Φτάνει να τα… διαπράξουμε!